عسل مایعی شیرین و چسبناک است که توسط زنبورهای عسل از شهد گیاهان تهیه میشود و در کندوهای آنها به عنوان غذا ذخیره میشود. زنبورها و گیاهان به عنوان منابع اولیه اجزایی مانند کربوهیدراتها، آب، اسیدهای آلی، آنزیمها، اسیدهای آمینه، رنگدانهها و سایر ترکیبات مانند گرده و موم (که در طول بلوغ عسل ایجاد میشوند) شناخته میشوند که منجر به تشکیل مجموعه عسل میشود.
یکی از مهمترین ویتأمینهای موجود در عسل، ویتامین C (اسید اسکوربیک) است. اسید اسکوربیک ( AA) به دلیل خواص کاهشی خود، استفاده از آن به عنوان یک عامل آنتی اکسیدانی در غذاها و نوشیدنیها و همچنین به دلیل اهمیت آن برای اهداف درمانی و متابولیسم بیولوژیکی شناخته شده است. انسان بین ۱۵ تا ۵۰ میلی گرم اسکوربیک اسید در یک دوره ۲۴ ساعته میتواند مصرف کند. این ویتأمین فراتر از عملکردش در کلاژنسازی، جذب آهن معدنی را افزایش میدهد، به تشکیل بافت همبند، استخوانها، دندانها، دیوارههای رگهای خونی و کمک به بدن در جذب اسیدهای آمینه کمک میکند. همچنین اسید اسکوربیک برای درمان سرماخوردگی، بیماریهای روانی، ناباروری و سرطان استفاده میشود.
غلظت و ظرفیت آنتی اکسیدانی عسل به پردازش و ذخیره و همچنین به منشأء گیاهی آن بستگی دارد. غلظتهای مختلف اسکوربیک اسید در نمونههای مختلف عسل یافت میشود که بیشترین غلظت معمولاً در محدوده ۰. ۳۴ تا ۷۵. ۹ میلی گرم در ۱۰۰ گرم عسل بوده است.
از آنجایی که ترکیب محصولات طبیعی روشی مناسب برای غلبه بر مقاومت باکتریایی و غیرفعال کردن باکتریهای مقاوم به چند دارو در نظر گرفته میشود، عسل با عواملی مانند اسکوربیک اسید، فعالیت ضد باکتریایی خود را تقویت میکند. بنابراین، عسلهای طبیعی علیه پاتوژنهای باکتریایی عمل میکنند.
آیا میدانستید که زنبورهای عسل برای تولید عسل باکیفیتتر نیاز به مواد غذایی سرشار از ویتأمینها نیاز دارند. ویتأمینها مواد غذایی مهمی در تغذیه زنبور عسل هستند و برای رشد نوزادان ضروری هستند. اسکوربیک اسید یکی از ضروریترین ویتأمینها برای اکثر حشرات گیاهخوار مانند زنبور عسل است و نقش مهمی در زندگی آن دارد.
در یک آزمایش به منظور تعیین تأثیر سطوح مختلف ویتأمین C بر اندازه جمعیت و تولید عسل در کلنیهای زنبور عسل انجام شد. در این آزمایش پس از ساخت کلنیهای یکنواخت در فصل بهار از نظر جمعیت، سطح تخم و تجمع غذا، ملکههای مادر وارد کلنی شدند. یکسانسازی کلنیها برای عسل ذخیره شده و گرده ذخیره شده در پاییز تکرار شد. در اواخر بهمن ماه، پنج غلظت ویتأمین C در شربت قند (۷۵۰، ۱۵۰۰، ۲۲۵۰ و ۳۰۰۰ پی پیام) در قالب طرح کاملاً تصادفی با ۵ تکرار به کلنیها داده شد. در طول ۴۰ روز، تغذیه کلنیها هر ۵ روز یکبار انجام شد و در هر نوبت یک لیتر شربت دریافت شد. جمعیت بالغ و تولید عسل مورد ارزیابی قرار گرفت و دادههای به دست آمده با نرمافزار SAS، PROC ANOVA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و با آزمون دانکن گروهبندی شد.
نتایج به دست آمده تفاوت معنیداری را در تولید عسل نشان داد. نتایج نشان داد کلنیهای تغذیه شده با سطوح مختلف اسید اسکوربیک در مقایسه با سایر کلنیها جمعیت بالایی داشتند. میانگین جمعیت با تولید عسل همبستگی معنیداری داشت و تولید عسل به طور قابل توجهی تحت تأثیر این ویتأمین قرار گرفت.
ایران یکی از بزرگترین کشورهای تولیدکننده عسل در جهان است و به عنوان یکی از منابع مهم تولید عسل برای بازارهای بینالمللی محسوب میشود. با مطالعه بر سه نمونه عسل ایرانی منطقه کوهستانی دماوند، محتوای بالای اسید اسکوربیک در این عسلها مشاهده شده است.
با وجود اسید اسکوربیک در عسل میتوانید از این ماده در غذاها و همچنین نوشیدنیهای خود بهره بگیرید و از خواص ارزشمند این ویتأمین بهترین استفاده را ببرید.