اثرآسکوربیک اسید در جلوگیری از زوال بذر دو مدل کنجد

کنجد یک محصول دانه روغنی ارزشمند است که حاوی ترکیبات فعال زیستی غنی از نظر غذایی از جمله لیگنان، همولوگ توکوفرول، فیتواسترول و … لیگنان ها محصول جفت اکسیداتیو β-هیدروکسی فنیل پروپان هستند. کنجد ترکیبی از لیگنان های گلیکوزیله شده و لیگنان های روغن است.

بر اساس خواص دارویی و گیاهی، مهمترین لیگنان ها عبارتند از: سزامول و سزامولین. توکوفرول ها (ترکیبات ویتامین E) رادیکال های آزاد محلول در لیپیدها هستند و قسمت عمده ای از رژیم غذایی انسان را تشکیل می دهند. در دانه های کنجد، α- ،γ- و δتوکوفرول به عنوان همولوگ توکوفرول یافت می شود.

علاوه بر لیگنان ها و توکوفرول ها، کنجد منبع مهمی از فیتواسترول ها، فیتات ها، اسیدهای چرب اشباع نشده و پپتیدهای زیست فعال است.

با این حال، پتانسیل استفاده از بسیاری از این ترکیبات هنوز کاملاً درک نشده است. در این مقاله قصد داریم شما را با کنجد و اثر اسید آسکوربیک بر فرآیند زوال بذر دو رقم کنجد آشنا کنیم.

گیاه کنجد

کنجد، (Sesamum indicum)، بنه نیز نامیده می شود، این ماده به عنوان غذا و طعم دهنده استفاده می شود و روغن گران بهایی از آن استخراج می شود.

گیاه کنجد که به طور گسترده کشت می شود، در بیشتر مناطق معتدل گرمسیری، نیمه گرمسیری و جنوبی جهان یافت می شود. عطر و طعم دانه کنجد ملایم و مانند مغزها است. ماده اصلی تشکیل دهنده بذر روغن ثابت آن است که معمولاً حدود ۴۴ تا ۶۰ درصد است.

این روغن که به دلیل پایداری آن مورد توجه قرار گرفته، در برابر خشکی اکسیداتیو مقاومت می کند. دانه ها آن همچنین دارای پروتئین زیاد و سرشار از تیامین و ویتامین B6 هستند.

مصرف کنجد و تاثیر آن بر غلظت اسید اسکوربیک

تحقیقات قبلی نشان داد که مصرف کنجد، لیگنان اصلی در دانه کنجد، باعث کاهش پراکسیداسیون لیپید و افزایش غلظت توکوفرول در بافت موش می شود.

در این مطالعه، اثر دانه کنجد و کنجد رژیم غذایی بر غلظت اسید اسکوربیک در بافت موش را بررسی کردیم. به موشهای صحرایی (۴ هفته) رژیم غذایی بدون ویتامین E یا رژیم غذایی حاوی ۵۰ میلی گرم گاما توکوفرول در کیلوگرم، رژیم غذایی حاوی ۲ گرم سزامین در کیلوگرم، دیگری حاوی ۵۰ میلی گرم گاما توکوفرول در کیلوگرم و ۲ گرم تغذیه شد.

کنجد / کیلوگرم، یا یک عدد حاوی ۲۰۰ گرم دانه کنجد / کیلوگرم به مدت ۲۸ روز. دانه کنجد و کنجد در رژیم غذایی باعث افزایش غلظت اسید اسکوربیک در کبد و کلیه و افزایش دفع ادرار در آن موشهای صحرایی ویستار می شود.

سزامین رژیم غذایی همچنین سطح mRNA کبدی سیتوکروم P450 (CYP) 2B و UDP-glucuronosyltransferase (UGT) 1A و ۲B را بالا برد. در مقابل، نه کنجد و نه دانه کنجد بر غلظت کبد اسید اسکوربیک در موشهای ODS با نقص ارثی در سنتز اسید اسکوربیک تأثیر نگذاشتند، اگرچه دانه کنجد در رژیم غذایی باعث افزایش سطح mRNA های UGT1A و ۲B در کبد شد. علاوه بر این، دانه کنجد باعث افزایش غلظت گاما توکوفرول در بافتهای مختلف موش ODS و غلظت اسید اسکوربیک در کلیه، قلب و ریه می شود، در حالی که غلظت ماده واکنش دهنده اسید تیوباربیتوریک در قلب و کلیه را کاهش می دهد.

این نتایج نشان می دهد که دانه کنجد در رژیم غذایی و لیگنان آن باعث تحریک سنتز اسید اسکوربیک در نتیجه القا UGT1A و متابولیسم ۲B واسطه لیگنان کنجد در موش صحرایی می شود.

داده های مطالعات موش ODS همچنین نشان می دهد که دانه کنجد در رژیم غذایی با افزایش سطح دو ویتامین آنتی اکسیدانی، ویتامین C و E، فعالیت آنتی اکسیدانی را در بافت ها افزایش می دهد.

اثر اسید آسکوربیک بر فرآیند زوال بذر دو رقم کنجد

تاثیر اسید اسکوربیک بر زوال برخی گیاهان

اسید اسکوربیک اسید (ویتامین C) به اندازه حیوانات برای گیاهان ضروری است. همچنین اسید اسکوربیک برای زوال بذر کنجد نیز موثر است.

اسید اسکوربیک به عنوان یک بافر ردوکس عمده و به عنوان یک فاکتور برای آنزیم های دخیل در تنظیم فتوسنتز، بیوسنتز هورمون و بازسازی آنتی اکسیدان های دیگر عمل می کند. اسید اسکوربیک تقسیم و رشد سلول را تنظیم می کند و در انتقال سیگنال نقش دارد.

بر خلاف مسیر منفرد مسئول بیوسنتز اسید اسکوربیک در حیوانات، گیاهان از مسیرهای مختلفی برای سنتز اسید اسکوربیک استفاده می کنند، که شاید اهمیت این مولکول برای سلامت گیاه را منعکس کند. با توجه به اهمیت اسید اسکوربیک برای تغذیه انسان، چندین فناوری برای افزایش محتوای اسید اسکوربیک گیاهان از طریق دستکاری مسیرهای بیوسنتز یا بازیافت ایجاد شده است.

عملکردهای بسیاری که اسید اسکوربیک در گیاهان انجام می دهد، به روشهای بسیار هدفمند برای بهبود کیفیت تغذیه ای آنها بدون به خطر انداختن سلامتی آنها نیاز دارد.

پیری یا زوال بذر به عنوان یکی از عوامل کاهش ظرفیت بذر و محدود کردن جوانه زنی بذر در نظر گرفته می شود، از این رو، درک عوامل موثر فیزیولوژیکی بر زوال بذر بسیار مهم است. به منظور بررسی شاخص های جوانه زنی و آنتی اکسیدان های آنزیمی و غیر آنزیمی در دانه گندم (Triticumaestivum L. cv. Pishtaz) بذر تحت تأثیر پیری تسریع شده بذر و جیبرلیک اسید (GA3)، تحقیقاتی انجام شد.

نتایج نشان داد که درصد جوانه زنی بذر و شاخص ها، فعالیت های سوپراکسید دیسموتاز و پراکسیداز آسکوربات، ویتامین E، گلوتاتیون و اسید اسکوربیک با زوال شدید در مقایسه با زوال کم کاهش می یابد، در حالی که نکات ذکر شده با افزایش سطح بذر GA3 بهبود می یابد.

به طور کلی، نتایج این آزمایش نشان می دهد که بذر GA3-primed می تواند یک روش موثر برای بهبود جوانه زنی بذر و رشد گیاهچه در گندم در شرایط پیری باشد. بنابراین همانطور که در بالا اشاره کردیم اسید اسکوربیک در زوال بذر کنجد نیز موثر است.