اثر رژیم غذایی حاوی اسید اسکوربیک بر ترمیم زخم در بیماران دیابتی 

ترمیم زخم 

بهبود زخم یک فرآیند پیچیده، پویا و تعاملی است که شامل واسطه‌های محلول، سلول‌های خونی، ماتریکس خارج سلولی و سلول‌های پارانشیمی است. بهبود زخم دارای سه مرحله است که در زمان همپوشانی دارند. التهاب، تشکیل بافت و بازسازی بافت. ارتباط بین تغذیه و بهبود زخم قرن هاست که شناخته شده است. تعدادی از ویتأمین‌ها و مواد معدنی مانند اسید اسکوربیک (ویتأمین C)، ویتأمین A و روی، نقش مهمی در سیستم ایمنی و بهبود زخم دارند. 

ویتأمین C که به نام اسید اسکوربیک (AA) نیز شناخته می‌شود، در تمام مراحل بهبود زخم نقش دارد. در مرحله التهابی برای آپوپتوز و پاکسازی نوتروفیل‌ها لازم است. در طول مرحله تکثیر، اسید اسکوربیک به سنتز، بلوغ، ترشح و تخریب کلاژن کمک می‌کند. کمبود‌ها با تغییر در تولید کلاژن و تشکیل اسکار بر مرحله بازسازی تأثیر می‌گذارند. بدن تلاش می‌کند تا هموستاز اسید اسکوربیک را حفظ کند و در نتیجه از در دسترس بودن برای سنتز کلاژن اطمینان حاصل کند. 

اما آیا رژیم غذایی حاوی اسید اسکوربیک بر ترمیم زخم در بیماران دیابتی مؤثر است؟  

با هم در ادامه متن جواب سؤال را پیدا کنیم. حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد افراد مبتلا به دیابت نوعی آسیب به سیستم عصبی دارند که می‌تواند شامل اختلال در حس در اندام‌ها باشد. بیش از ۶۰ درصد از قطع عضو‌های بدون ضربه اندام تحتانی بر روی افراد مبتلا به دیابت انجام می‌شود که این میزان ۱۰ برابر بیشتر از افراد بدون دیابت است. گردش خون و آسیب عصبی که اغلب در دیابت رخ می‌دهد با هم ترکیب می‌شود تا بهبود زخم را مشکل‌تر کند و بسیاری از پزشکان را به دسته‌بندی زخم‌های پای دیابتی به عنوان شایع‌ترین زخم‌های مزمن در جهان سوق می‌دهد. بر اساس تحقیقات، نیمی از افراد قطع عضو در عرض ۱۸ ماه می‌میرند و ۸۰ درصد آن‌ها پنج سال زنده نمی‌مانند. 

بهبود زخم برای افراد مبتلا به دیابت 

تأثیر دیابت بر بهبود زخم پیچیده، چند عاملی است و بر تمام مراحل بهبود تأثیر می‌گذارد. هایپرگلیسمی از طریق گلیکاسیون غیر آنزیمی پروتئین‌ها باعث آسیب بافتی می‌شود. پروتئین‌هایی با نیمه عمر طولانی‌تر، مانند کلاژن، فیبرین، آلبومین و هموگلوبین، محصولات نهایی گلیکوزیشن پیشرفته را جمع می‌کنند که می‌تواند باعث ضخیم شدن غشای پایه در میکروسیرکولاسیون شود و منجر به ایسکمی و اختلال در بهبود زخم شود.  

کمبود انسولین در زخم‌های دیابتی منجر به افزایش تخریب پروتئین و کاهش ساخت کلاژن می‌شود که بر توانایی بدن برای التیام زخم تأثیر می‌گذارد. از آنجایی که کربوهیدرات منبع انرژی اولیه برای سلول‌ها از جمله آن‌هایی است که در بهبود زخم نقش دارند، استفاده ناقص از کربوهیدرات به دلیل افزایش قند خون منجر به پروتئولیز، گلیکوژنولیز و لیپولیز بیشتر و متعاقب آن کاهش ترمیم زخم می‌شود. هایپرگلیسمی همچنین منجر به دیورز اسمزی و از دست دادن آب و الکترولیت‌ها می‌شود که با کاهش اکسیژن‌رسانی بافتی بر بهبود زخم تأثیر منفی می‌گذارد.  

هم کم آبی خارج سلولی و هم درون سلولی رخ می‌دهد و توانایی پوست برای التیام را مختل می‌کند. سلول‌ها، ماکروفاژ‌ها و عملکرد سیستم ایمنی، منجر به افزایش خطر عفونت و کاهش توانایی بهبود زخم می‌شود. نقص عملکرد فیبروبلاست، رگ زایی و تولید کلاژن در اختلال در ترمیم زخم که در افراد مبتلا به دیابت یافت می‌شود، نقش دارد. هیپرگلیسمی همچنین تولید رادیکال‌های آزاد را افزایش می‌دهد که استرس اکسیداتیو را افزایش می‌دهد و منجر به آسیب بافتی و مرگ سلولی می‌شود. 

اثر رژیم غذایی حاوی اسید اسکوربیک بر ترمیم زخم بیماران دیابتی 

تغذیه درمانی پزشکی برای بهبود زخم در افراد مبتلا شامل؛ ۳۰ تا ۳۵ کیلوکالری به ازای هر کیلوگرم وزن بدن است و کالری دریافتی مهمترین جزء مراقبت‌های تغذیه‌ای برای بهبود زخم است. بدون دریافت کالری بهینه، پروتئین برای بهبود زخم در دسترس نخواهد بود و مصرف ویتأمین و مواد معدنی به احتمال زیاد کمتر از حد مطلوب خواهد بود. ترمیم زخم به خودی خود یک فرآیند انرژی بر و آنابولیک است که نیاز به دریافت کالری بهینه دارد. 

۱. ۵ گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن برای دستیابی به تعادل نیتروژن مثبت تاعملکرد کلیه باید به طور منظم ارزیابی شود و از دریافت پروتئین مناسب اطمینان حاصل شود. سی میلی لیتر مایع به ازای هر کیلوگرم وزن بدن برای جلوگیری از کم آبی بدن که افزایش مقادیر مایعات ممکن است با افزایش دما، استفراغ، تعریق زیاد، اسهال، یا زخم‌هایی که به شدت تخلیه می‌شوند، ضروری باشد. یک رژیم غذایی متعادل که شامل همه ویتأمین‌ها و مواد معدنی باشد و وجود اسید اسکوربیک، پروتئین و آرژنین تأثیر مثبتی بر بهبود زخم دارد. 

نتیجه‌گیری:

اسید اسکوربیک نقش اساسی در سنتز کلاژن و در نتیجه بهبود زخم دارد و مکمل ۱۰۰۰ میلی گرم اسید اسکوربیک در روز، زخم را به خوبی بهبود می‌بخشد.